Κωνσταντίνος Γεωργάκης

 

 

Των ανωνύμων

 

...Αλλά, έτη τριάκοντα και ένα μετά, ας μείνουμε στους ανωνύμους, ή σε κείνους που τιμήθηκαν παροδικά από τη δόξα κι ύστερα, πολύ γρήγορα και πολύ άδικα, η μνήμη τους κάηκε μαζί με το παράδειγμά τους. Για τους ονομαστούς, για όσους έγιναν ξακουστοί είτε επειδή ανδραγάθησαν είτε επειδή κακούργησαν, οι σελίδες είναι ήδη πολλές, και πολύ περισσότερες θα ακολουθήσουν. Πολλές επίσης είναι για όσους τόκισαν πολιτικά τη φήμη τους, ακόμη κι αν η πραγματικότητα, η πολιτεία τους δηλαδή, δεν την επαλήθευε επαρκώς. Όσοι   εισήλθαν ανώνυμοι στον αγώνα τον καλό, ανώνυμοι μετρήθηκαν με τις φυλακές, τα βασανιστήρια και τις εξορίες, κι ανώνυμοι έμειναν ως το τέλος, να καυχώνται (από μέσα τους, ούτε καν στην παρέα τους) πως δίχως αυτούς, δίχως την αφανή γενναιότητά τους, θα ήταν λόγος κενός ο κολακευτικός λόγος που αποδίδει στον Έλληνα άμετρο πόθο για την ελευθερία.
Ένας ενδόξως ανώνυμος ο Κώστας Γεωργάκης. Δεν ξέρω αν κάποιος δήμος σκέφτηκε ποτέ να αποδώσει τ' όνομά του σε κάποια οδό, σε κάποιο ταπεινό αδιέξοδο. Περιττό θα 'ταν άλλωστε. Τίποτε δεν σώζουν οι τελετές της υποκρισίας, εκτός ίσως από την ιδιοτέλεια των υποκριτών. Ετών 22 ο Κώστας Γεωργάκης. Κερκυραίος. Σπούδαζε στην Ιταλία. Και να την άντεχε την ξενιτιά, δεν άντεχε να βλέπει την πατρίδα του ξενιτεμένη από την ελευθερία. «Δεν αντέχω άλλο μετά τρία χρόνια βίας», έγραψε στον πατέρα του, Σεπτέμβρη του 1970. «Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο» (το γράμμα ετούτο και πάμπολλα άλλα στοιχεία περιέχονται στο βιβλίο του συμπατριώτη του Κωνσταντίνου Γ. Παπούτση, «Το Μεγάλο Ναι. Υπόθεση Κώστα Γεωργάκη», εκδ. «Κωνσταντίνος»). Το μόνο ίσως που μπορούσε να διαχειριστεί απολύτως ελεύθερα ήταν το σώμα του και η ψυχή που το φτέρωνε. Ετοιμάζοντας με την ψυχραιμία των πεπεισμένων το ίδιο του το ξόδι, λούστηκε με βενζίνη, με μύρο πες, και πυρπόλησε το σώμα του, μπροστά στο Μέγαρο των Δόγηδων στη Γένοβα - ένας φανός ελευθερίας. Τώρα βρίσκεται εκεί μια μαρμάρινη επιγραφή για να βεβαιώνει, στα ιταλικά, πως «η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα», «per sempre», με γράμματα μεγάλα, να ξεχωρίζουν.
Άλλες όμως οι γραφές της βουλήσεως και της υπόσχεσης κι άλλες, πιο αδύναμες, οι γραφές της μνήμης. Κι ο Κώστας Γεωργάκης, που έγινε «η φωτεινή περίληψη / του δράματός μας», «στην ίδια λαμπάδα τη μία / τ' αναστάσιμο φως / κι ο επιτάφιος θρήνος μας», όπως απαθανάτισε τη θυσία του ο Νικηφόρος Βρεττάκος, στο ποίημά του «Η θέα του κόσμου», παραμένει ξενιτεμένος από τη συλλογική μας μνήμη.

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

ΑΡΧΙΚΗ